Genderdysforie, helpende stukjes in onze puzzel

Ik ben trotse mama van 2 kinderen: de oudste, een unieke man van 26 jaar met de diagnose ADHD en ASS en Sophie, 24 jaar, geboren als jongen, diagnose dysthyme stoornis,  ASS, chronische ziekte van Lyme en genderdysforie*. Haar transitie*verhaal was een bijzondere en aangrijpende gebeurtenis in haar én ons leven.

Wanneer iemand zich out als transgender*, is dat niet enkel een grote stap voor de persoon zelf, maar heeft ook voor de ouders een grote impact.
De genderdiagnose is de zoveelste diagnose in ons gezin. Voor haar  het laatste ontbrekende puzzelstukje in heel het verhaal. Eentje waar we al lang naar op zoek waren en waar we ook heel concreet mee aan de slag konden gaan.
We hebben als ouders nooit een verlieservaring of vorm van rouw gekend. Ik veronderstel dat eerdere diagnoses in ons gezin een heel grote hulp zijn geweest om ook met deze diagnose om te gaan. Natuurlijk aanvaardden we dat onze kinderen ‘anders’ zijn en eerdere toekomstdromen waren reeds vervangen door haalbare trajecten.
Het vergrootte wel mijn angst voor haar psychische kwetsbaarheid, en het medische luik zag ik als een extra zorg. Ervaring heeft ons geleerd wat we als gezin nodig hadden om met moeilijke situaties op een constructieve manier om te gaan. Volgende dingen waren voor ons helpend om de volledige puzzel te kunnen maken:

Op zoek gaan naar de juiste informatie:

De eerste periode vond ik heel moeilijk om me te verdiepen in informatie. Alles rond dit thema, de eigen terminologie, ... was heel nieuw en onbekend.  Meer dan eens klikte ik een site weg omdat de confrontatie te groot was. Ik probeerde mild te zijn voor mezelf en me de tijd te geven die ik nodig had. De informatie op de site van TIP, Transgender Info Punt, vond ik zeer verhelderend, één site met alle nodige informatie.
Het aanbod van informatie over de combinatie ASS- genderdysforie is echter miniem. Er zijn amper wetenschappelijke onderzoeken, en deze zijn op korte of middellange termijn en met een beperkt aantal mensen in de onderzoeksgroep. Aangepaste, werkbare methodieken om met deze doelgroep aan de slag te gaan zijn er niet. Ook hier is maatwerk de sleutel tot succes.

Op zoek gaan naar de gepaste hulpverlening:

We moesten opnieuw, voor de zoveelste keer in een nieuw en ander hulpverleningstraject instappen. Opnieuw op zoek gaan naar de juiste hulp, en helaas terug geconfronteerd worden met zeer  lange wachtlijsten.
Gelukkig is deze hulpverlening meer afgelijnd en meer gecentraliseerd, zeker als je een beroep doet op het genderteam* in UZ Gent. Het was als het ware minder puzzel -en zoekwerk. De hulpverlening bij autisme is versnipperd, zeker als je maatwerk wil bieden voor je kind met autisme. Door het pervasieve karakter is het nodig om in de verschillende levensfases de gepaste begeleiding te zoeken waardoor het een blijvende zoektocht is. Het was alvast een geruststellende gedachte dat het hulpverleningstraject bij genderdysforie een afgelijnd geheel is.Eenmaal de transitie achter de rug is betekent dit ook het einde van het (vooral medische) traject.
Ik ben me wel bewust dat zij nog een lange weg te gaan heeft, en nog vele uitdagingen en confrontaties op haar pad gaan komen.

De juiste psychologische ondersteuning zoeken:

De psycholoog van het genderteam zag snel de meerwaarde van mijn aanwezigheid bij de gesprekken. Als mama kon ik een ruimer kader schetsen hoe Sophie als persoon met autisme functioneert. Welke communicatiestijl het beste aansluit bij haar eigenheid en zo kon ik een vertaalslag maken als dit nodig bleek. De betrokkenheid in dit hele proces was- ook voor mezelf-  een belangrijke, noodzakelijk stap in haar transitie*. Ik begreep haar beter en maakte elke stap in haar transitie mee vanop de eerste rij. Hierdoor kreeg ik de tijd om telkens te wennen aan de veranderingen.

Het traject samen bewandelen:

De betrokkenheid om samen op zoek te gaan om haar vrouwelijke identiteit vorm te geven, heeft onze band versterkt. Ik leerde haar motivatie kennen van waaruit ze bepaalde keuzes maakte. Hierdoor begreep ik beter waarom ze – in mijn beleving- soms heel atypische keuzes maakte. Zo weigerde ze resoluut om kleine vrouwelijke elementen aan haar kledij en/of uiterlijk toe te voegen, verstopt ze haar borsten met lingerie,.. Het zijn keuzes die ze maakt omdat ze zich hier niet comfortabel bij voelt en ze haar stijl niet zijn.
Je uiten als transgender heeft vaak ook een fysiek luik. Je verandert je verschijning, je verandert je naam en je vraagt om voortaan met die naam en als ‘zij’ (‘hij’) aangesproken te worden. Die veranderingen waren voor haar heel belangrijk en noodzakelijk, voor mij waren ze vaak confronterend.  Deze verliepen bij haar heel gefaseerd, waardoor ik de tijd kreeg om elke keer mijn beeld aan te passen. Ook al aanvaarde ik haar hele zijn, het is een behoorlijke stap tussen het idee en de realiteit.

Ons eigen netwerk aanspreken om de draaglast te kunnen verdelen:

In deze periode zijn we er ons heel bewust van geworden dat we in ons gezin al heel wat systemen geïnstalleerd hebben om ieders comfort te vergroten en onze draaglast te verdelen… het bleek zeker tijdens de transitieperiode geen overbodige luxe. Vele (huishoudelijke) taken zijn uit handen gegeven en dit kan verder uitgebouwd worden in crisissituaties, (ingebouwde) vrije tijdsbuffers geven ons rust, we kennen onze energienemers en - gevers,…
Heel dankbaar dat we konden terugvallen op ons persoonlijk netwerk. Als ouder vinden we het heel belangrijk te kunnen rekenen op onvoorwaardelijke hulp, zowel op praktisch vlak als het bieden van morele steun.
Omringd te zijn door positieve mensen die ons regelmatig en onbevooroordeeld konden vragen hoe het met Sophie maar ook met ons was. Die samen met ons mee konden nadenken over wat we nodig hadden in de moeilijkere momenten tijdens haar transitie, welke de volgende stappen zouden zijn, wat we hiervoor nodig hadden om al die stappen te kunnen zetten…

Zelfzorg:

De zorg en ondersteuning van je kind kan een grote impact hebben op je leven en je gezin. Omdat alle zorg naar je kind gaat, blijft er soms weinig tijd over om voor jezelf te zorgen. Ook voor jezelf zorgen kan soms zwaar wegen. Omdat het verleden ons geleerd heeft om onszelf niet te verliezen, bleven we trouw aan de dingen die voor ons belangrijk waren.

Contacten met transgenders:

Ik blijf ervan overtuigd dat de contacten met mensen met ASS mij het meest hebben bijgebracht over autisme. Ze hebben me laten kennismaken met hun wereld, met hun unieke kijk op het leven, met hun eigen manier van denken en zijn… Ze gaven me de kans om het autisme beter te leren kennen en begrijpen.
Om meer vertrouwd te kunnen worden met de transthema besefte ik al snel dat het voor mezelf een meerwaarde zou betekenen om contacten te leggen met trans personen.  De vooroordelen die ik had konden me heel onzeker en angstig maken. Ik herinner me nog heel goed hoe ongemakkelijk ik me voelde om de allereerste keer in deze gemeenschap te vertoeven. Ik had wel duizend redenen om niet te gaan, en maar 1 om door te zetten.

Ons verhaal kunnen delen:

Als ouder wil je het beste voor je kind. Dit wil niet zeggen dat je het als ouder niet moeilijk kan hebben om met het gedrag van je gendervariant kind om te gaan. Ervaringen en tips uitwisselen, (h)erkening krijgen als ouder of gewoon een gezellige babbel hebben met mensen die zich in een gelijkaardige situatie bevinden,… Dit alles konden we ervaren binnen de ouderwerking van Berdache. Elk gesprek, ook met vrienden en familie, is een uitwisseling van energie en versterkt de kracht van verbinding.

Al deze puzzelstukjes, al deze vormen van ondersteuning en begeleiding waren in ons gezin belangrijk en nodig om het geheel te kunnen vormen. Ze hebben allen bijgedragen om te kunnen zeggen dat ik dan ook bijzonder trots ben dat Sophie haar authentieke zelve is kunnen worden, dat ze trouw is gebleven aan wie ze is.
Meer dan ooit zie ik de kracht van “authenticiteit” en dat het een meerwaarde is om diversiteit warm te omarmen.

Veerle